Chủ tịch Sunhouse: 'Thời cơ niêm yết cổ phiếu chưa tới'

Không băn khoăn nhiều lắm về việc SHC sắp rời sàn chứng khoán do lỗ, ông Nguyễn Xuân Phú cho rằng, chưa phải lúc thích hợp để niêm yết cổ phiếu do khả năng huy động vốn trên sàn thời điểm này khá bấp bênh.


Mua lại Công ty cổ phần Hàng Hải Sài Gòn (Mã CK: SHC) - một công ty con thuộc Tổng công ty Hàng hài Việt Nam (Vinalines) - vào cuối năm 2011, ông Nguyễn Xuân Phú - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Sunhouse (chuyên sản xuất, kinh doanh đồ gia dụng) cho biết, đã giải quyết xong các khoản nợ xấu trước đây và công đang bắt đầu làm ăn có lãi. Tuy nhiên, cũng theo ông Phú, do khoản lỗ các năm trước dồn lại quá lớn, vượt qua vốn điều lệ, đồng thời phương án tăng vốn không được cổ đông lớn là Vinalines thông qua, nên cổ phiếu SHC vẫn buộc phải rời sàn chứng khoán.

- Năm 2011, ông đã có một quyết định khá bất ngờ khi mua lại một doanh nghiệp lỗ khá nặng là Công ty cổ phần Hàng Hải Sài Gòn với giá mua gấp 3 lần thị giá, mục đích của thương vụ này là gì?

Ông Nguyễn Xuân Phú sinh năm 1971 tại Hà Nội, là Cử nhân Kinh tế. Ngoài chức vụ Chủ tịch HĐQT Sunhouse và Công ty Hàng Hải Sài Gòn, ông còn là Phó chủ tịch Hội doanh nhân trẻ Hà Nội. Ảnh: Hàn Phi

- Thực ra việc mua lại SHC là một câu chuyện khá tình cờ khi tôi nhận được một tư vấn từ một công ty chứng khoán. Với tư vấn này, tôi thấy SHC khá phù hợp với mục đích kinh doanh và có khả năng hỗ trợ tốt cho sự phát triển của Sunhouse. Bởi lẽ, SHC chuyên về dịch vụ logistic, vận tải... những ngành sẽ hỗ trợ rất tốt cho Sunhouse trong việc hoàn thiện bộ máy lưu thông hàng hóa từ cảng biển về kho và từ kho tới các điểm phân phối.

Thêm vào đó, thời điểm năm 2007, 2008, SHC đã có một quyết định đầu tư không hợp lý. Họ rót tiền vào thương vụ mua con tàu có giá lên tới 6 triệu USD, sửa sang lại thành 8 triệu USD - cao hơn vốn chủ sở hữu (trên 40 tỷ đồng) rất nhiều. Chỉ một năm sau đó, giá thuê tàu biển giảm mạnh từ 10.000 USD một ngày xuống còn 3.000 USD một ngày khiến SHC thua lỗ hàng chục nghìn USD mỗi tháng. Công ty lúc đó coi như phá sản, khiến giá mua SHC trở nên rất hợp lý.

Đồng thời, lý do khác là cơ sở hạ tầng sẵn có của SHC như hệ thống cảng, văn phòng, đầu kéo, container, hệ thống xà lan sông cũng còn khá tốt để Sunhouse có thể tận dụng.

- Việc mua lại SHC, một đơn vị thuộc khối doanh nghiệp nhà nước có gì khác biệt so với việc mua lại một công ty tư nhân?

- Sự khác biệt cơ bản giữa việc chọn mua một đơn vị thuộc nhà nước hay một đơn vị tư nhân - ví dụ như SHC - chủ yếu là bởi doanh nghiệp có tiền đề để làm ăn có lãi hay không trong tương lai. Khi mua một đơn vị thuộc nhà nước, đối tác mình phải đàm phán rất dễ, doanh nghiệp thường là doanh nghiệp lâu năm, có cơ sở vật chất, hạ tầng tốt… có bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh doanh và hoạt động.

Còn với doanh nghiệp tư nhân thường là doanh nghiệp có quy mô nhỏ, cơ sở vật chất, hạ tầng, kinh nghiệm và quan hệ trong lĩnh vực kinh doanh còn hạn chế...dẫn tới việc đưa doanh nghiệp từ đang thua lỗ và có lãi sẽ khó khăn hơn ảnh hưởng tới hiệu quả của việc đầu tư. Nên nhiều doanh nghiệp hiện nay vẫn muốn mua công ty nhà nước hơn.

- Vậy còn việc quản trị, theo ông có khác biệt nào giữa SHC và Sunhouse?

- Về cơ bản, các doanh nghiệp đều có những đặc điểm quản trị đồng nhất. Đó là sắp xếp nhân sự đúng người, đúng việc; tiết giảm chi phí; nâng cao năng suất lao động.... Với các doanh nghiệp tốt thì tình hình tài chính dễ dàng hơn khi muốn đầu tư gì, bởi đối tác và ngân hàng sẽ dễ dàng hơn trong việc cho vay, công nợ. Nếu làm tốt cái đó thì doanh nghiệp có sức cạnh tranh, mà có sức cạnh tranh rồi doanh nghiệp sẽ dành được nhiều đơn hàng, nhiều khách hàng, năng suất cao thì sẽ giảm được chi phí và bán được giá rẻ.

Còn đối với doanh nghiệp xấu, việc này sẽ khó khăn hơn. Thêm vào đó, trong doanh nghiệp làm ăn không tốt, thông thường tâm lý nhân viên thường là bi quan, chán nản, nên trong quá trình làm việc cũng tạo ra những khó khăn, năng suất lao động, hiệu quả sử dụng lao động sẽ không cao.

Tuy nhiên, như tôi đã nói, khi giải quyết xong những vấn đề về quản trị thì về cơ bản doanh nghiệp đó làm ăn cũng đã có lãi rồi. Còn lãi ít hay nhiều, vượt hẳn lên còn phải trông vào nhiều yếu tố khác, như tầm nhìn, cơ hội, vốn....

Chủ tịch Sunhouse cho rằng, SHC rời sàn không có tác động nhiều tới cổ đông của công ty. Ảnh: Hàn Phi

- Theo thông báo của Ủy ban Chứng khoán, trong tháng 5 này, cổ phiếu SHC sẽ phải rời sàn chứng khoán bắt buộc vì thua lỗ, ông giải thích sao về điều này?

- Như tôi đã nói, lúc mua lại SHC, doanh nghiệp này gần như lâm vào phá sản, do vụ mua con tàu biển. Giai đoạn đó doanh nghiệp này vay ngân hàng với lãi suất rất cao, khoảng 25%. Tuy nhiên, sau khi Sunhouse đầu tư vào và cam kết dùng tài sản cá nhân để bảo lãnh ngân hàng, chỉ 3 tháng sau, SHC gần như trả hết nợ lãi cao và bức tranh tài chính đang ổn định trở lại, doanh nghiệp làm ăn có lãi trở lại. Ngân hàng cũng đã xếp hạng tín dụng lại với SHC, lãi suất cho vay giờ chỉ còn từ 10% tới 11%.

Hiện tại, nếu nhìn vào báo cáo tài chính năm 2012, SHC đã có lãi gần 3 tỷ đồng sau thuế. Tuy nhiên, khoản lỗ lũy kế từ lúc trước dồn lại quá nhiều, vượt cả vốn điều lệ, khiến công ty không thể đủ điều kiện niêm yết tiếp tục trên sàn chứng khoán.

Tất nhiên, về việc tăng vốn điều lệ cho SHC để vượt qua số lỗ lũy kế, tôi cũng đã nghĩ tới. Nhưng khi đưa ra ĐHCĐ bất thường để biểu quyết vào năm ngoái, thì không được đại diện cổ đông lớn là Vinalines thông qua, bởi vậy, lỗ của công ty vẫn vượt vốn điều lệ và phải hủy niêm yết bắt buộc.

- Nếu rời sàn như vậy, quyền lợi của cổ đông sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?

- Về cơ bản, cổ đông sẽ không bị ảnh hưởng gì với việc hủy niêm yết này cả. Bởi lẽ bình thường, khi cổ đông tham gia góp vốn, cổ đông đã là chủ doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp làm ăn có lãi thì cổ đông được hưởng, còn khi doanh nghiệp thua lỗ, cổ đông phải chịu thiệt là lẽ thường.

Chỉ có điểm khác biệt, khi công ty không còn niêm yết trên sàn chứng khoán nữa, thì cổ đông nếu muốn mua hay bán chứng khoán sẽ khó khăn hơn trong việc tìm đối tác. Đồng thời, nếu cổ đông nhỏ lẻ muốn tìm hiểu thông tin về doanh nghiệp thì sẽ khó khăn hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, với SHC, khi rút niêm yết, nếu cổ đông nào muốn bán lại cổ phiếu, tôi cũng sẵn sàng mua lại với giá phù hợp với giá thị trường, tất nhiên là bằng thỏa thuận.

- Nhiều doanh nhân có tâm lý khá bình thản và đôi khi vui mừng khi rời sàn chứng khoán, còn ông thì sao?

- Tôi là cổ đông lớn và cổ đông chi phối, nên không quá quan trọng với việc doanh nghiệp có rời sàn hay không. Chỉ có điều khi rời sàn chứng khoán, thì cũng ảnh hưởng tới việc huy động vốn của SHC. Tuy nhiên, thời điểm này, thị trường chứng khoán không được tốt, nên việc huy động vốn từ sàn là không dễ dàng. Nên việc rời sàn chứng khoán tôi cảm thấy khá bình thường.

- Trước đây, có thông tin nói rằng Sunhouse cũng muốn niêm yết trên sàn chứng khoán, nhưng như nhận định vừa rồi của ông, là thị trường sẽ còn khó khăn, vậy quyết tâm của Sunhouse thay đổi như thế nào?

- Theo tôi, kinh tế nói chung sẽ còn khó khăn trong một thời gian nữa. Chúng ta giống như một chiếc ô tô đang phóng rất nhanh, đột nhiên lo sợ mà phanh gấp lại và dẫn tới bị chết máy. Bây giờ muốn nó chạy tiếp thì khởi động lại, phải đẩy, phải kéo để nó nổ. Nếu lực tác động đúng và đủ thì cũng phải mất một thời gian mới phục hồi trở lại được. Theo tôi, thời điểm đó phải tới năm 2014 hoặc 2015 nếu Chính phủ nhận ra điểm chưa được, cần phải cải tổ, thay đổi và tác động, điều chỉnh kịp thời.

Thêm vào đó, cái quan trọng để vực dậy nền kinh tế bây giờ là niềm tin. Niềm tin mà mất đi thì chi phí tăng, việc đầu tư sẽ khó khăn hơn do sợ rủi ro kinh doanh… Mà niềm tin này đã bị mất đi khá nhiều từ phía ngân hàng với doanh nghiệp và từ chính doanh nghiệp với nhau. Thị trường chứng khoán cũng vậy. Niềm tin và tính minh bạch của thị trường này còn quá nhiều hạn chế, nhất là thời điểm này. Chính vì thế, quyết tâm lên sàn của Sunhouse thì không thay đổi, nhưng chúng tôi sẽ chờ đợi, khi thời cơ tốt nhất sẽ tiến hành niêm yết.

Công ty cổ phần Hàng hải Sài Gòn là doanh nghiệp nhà nước thuộc Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, được thành lập từ năm 1998. Năm 2002, công ty chính thức chuyển sang công ty cổ phần và bắt đầu niêm yết trên Sàn Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE) với mã SHC vào tháng 8/2006, nhưng 3 năm sau đã xin tự nguyện hủy niêm yết để chuyển sang Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Ngành nghề chính của công ty là cung ứng, cho thuê tàu biền; đại lý container; giao nhận hàng hóa đường biển, đường không; xếp dỡ hàng hóa... Cuối năm 2011, ông Nguyễn Xuân Phú - Chủ tịch HĐQT Sunhouse mua lại hơn 16% cổ phần của SHC và nắm quyền Chủ tịch HĐQT tại công này vào tháng 6/2012. Mặc dù năm 2012, SHC có lãi sau thuế hơn 2,9 tỷ đồng, nhưng lỗ lũy kế tính đến ngày 31/12/2012 vẫn vượt khoảng 17 tỷ đồng so với vốn điều lệ thực góp và buộc phải hủy niêm yết vào ngày 21/5 tới.

Hàn Phi